Estante

Pauwi na ko sa bahay after my afternoon tutorial job nang may makasalubong akong isang matandang lalake, may bitbit na itim na plastic na estante na may apat na palapag.

Unang tingin ko pa lang, alam kong inilalako nya ang estante, pansin ko din ang pagod sa kanyang mukha dahil sa buong araw na paglalakad.

Tinanong ko, "Manong, magkano po yang cabinet?"
"Php 1,200 kapag hulugan, Php 520 kung cash,"....
"Kung ako sayo mam, i-cash mo na, ang laki ng matitipid mo." Bibong sagot nya.

"Ay, Php 300 lang po yung bili ko sa ganyan ko eh, tsaka kulang na po ang paa ng cabinet nyo."
Sabay turo ako sa ilalim na bahagi ng estanteng tinda nya.

Tatalikod na sana ko, at maglalakad pauwi, pero nagsalita ulit ang matanda, "Bibilhin mo ba ng Php300?", "Eh kulang po ng paa," Sagot ko.

Pero sa isip ko, gusto ko nang bilhin. Mareremedyuhan naman yung paa nun. Tatanggalin ko na lang, para pantay lahat. Tamang-tama ang estanteng iyon para maayos ko ang mga libro ko sa kwarto. Namimiss ko na silang makita nang nakahanay at hindi nakatago o di kaya ay naka-kalat sa iba't-ibang lugar.

"Eh wala po akong dalang pera dito, maglalakad pa tayo papunta sa bahay ko." sabi ko.

"Ayos lang yun. Sanay naman na ako maglakad."

Habang naglalakad, nagkukwentuhan pa rin kami ni Manong.

"Ilang taon ka na Ma'am?"
"Hulaan nyo po."
"19?"
"Haha, binibiro nyo ko, pero gusto ko yan!"
"Oo nga po Ma'am, mukha kayong bata pa."
"27 na po ako."
"Alam mo Ma'am, tinatyaga ko talaga tong trabaho ko kasi nagpapa-aral pa ko."
"Ah talaga po, ilang taon na po sya?"
"19 na, at magte-teacher ang kurso nya."
"Ah teacher din po ako, hindi lang halata."
"Hay mam, yung panganay ko, pinag-aral ko pero nag-asawa kaagad. Yung bunso naman, sobrang pasaway, nag-iisang lalake kasi."
"Ano pong trabaho ng asawa nyo?"
"Cook sya sa restaurant,"
"Ok po yun ah, di kayo nagugutom,"

"Dun sa isang pinaglakuan ko, sabi nung isang nakausap ko, dapat daw hindi na ko nagtatrabaho nang ganito."

"Ilang taon na po ba kayo?"

"55 na ko,"

"Ka-edad nyo po ang tatay ko, pero CPA po sya. Pero di ko din maintindihan, mas gusto nyang kumayod gamit ang tricycle namin tuwing umaga."

"Napapagod na talaga ko Ma'am pero anong magagawa ko, may binubuhay akong pamilya."

Di ko na alam ang isasagot pa sa puntong ito. Derecho na lang sa lakad.

Lumiko na kami, lakad pa ng konti papunta sa eskinita, papasok sa street kung san ako nakatira.

"Dito po kayo mag-aabang ng tricycle mamaya kung gusto nyong sumakay na lang pauwi"
"Ay ma'am sasakay talaga ko, masakit na ang tuhod ko."

Konting mga hakbang pa at nasa gate na kami ng inuupahan kong bahay.

Pumasok na kami sa berdeng gate at tumapat sa pintuan ng aming bahay.

"Dito po kayo nakatira?"
"Opo, nangungupahan lang naman po ako, may mga kasama ko."

Pumasok na ko, kinuha ang estante, habang inaabot ang bayad, tinanong ko sya, "Gusto nyo po ng tubig?"

Parang nahihiya pa sya. "Sige po Ma'am."

Tumalikod ako at kinuha ang perang pambayad, kumuha ng isang basong tubig, bumalik sa pintuan at inaabot ang bayad at ang tubig para makainom si Manong.

"Makakauwi na po kayo nyan. Wala na kayong bitbit."

Isasara ko na sana ang pinto, pero sumenyas ang kamay nya at meron pa syang sasabihin.

"Ma'am maraming salamat po sa kabaitan nyo. Hindi kayo nagdalawang-isip na patuluyin ako sa bahay nyo. God bless you po. Ako ay isang tao lamang na naghahanap buhay. Yung ibang mga tao kasi na sa ganito nakatira, ayaw nilang magpapasok kasi akala nila magnanakaw. Ako, nagtatrabaho lang naman ako. Salamat po talaga."

Ano dapat ang sagot ko?

"Naku, ako nga po ang dapat magpasalamat kasi binigyan nyo ako ng discount."

"Pag may nakita po akong paa, ihahatid ko po dito."

"Wag na po kayong mag-abala, ok na po ito. Ingat po kayo pag-uwi."

Tumalikod na si Manong, at isinara ko na ang pinto. Umakyat sa hagdanan bitbit ang aking bagong itim na estante. Tinabi ko sya sa lumang estante ko, mas malaki tong bago kong nakuha, medyo nakonsensya ko. Binarat ko masyado si Manong, pero kung tutuusin, di na rin naman mabibili yun talaga kasi nga kulang na sa paa.

Naalala ko bigla ang parents ko habang iniisip ko si Manong. Anong klaseng anak kaya ako para sa kanila? Nararamdaman kaya nila yung pagsisikap kong maging mabuting anak at kapatid para sa mga kapatid ko?

Takteng estante to. Lakas maka-emo, kulang naman sa paa. Ok na din, may bahay na ang mga libro at mga anek-anek. Hindi na pakalat-kalat.